HET/DE
el la
los las
EEN/ENKELE
un una
unos unas
BEZITTELIJKE VOORNAAMWOORDEN
Mi (s) Nuestro/a (s)
Tu (s) Vuestro/a (s)
Su (s) Su (s)
DE MAANDEN VAN HET JAAR
enero abril julio octubre
febrero mayo agosto noviembre
marzo junio septiembre diciembre
DE SEIZOENEN
la primavera de lente el otoño de herfst
el verano de zomer el invierno de winter
DE DAGEN VAN DE WEEK
el lunes elmartes elmiércoles el jueves
el viernes el sábado el domingo el fin de semana
DIT/DEZE DIE/DAT
este esta ese esa
esto eso
estos estas esos esas
ESTAR/HAY
Hay: er is / er zijn
Hay 1 casa hay 5 casas
Er is 1 huis Er zijn 5 huizen
→ HAY wordt NOOIT vervoegd!
Als in de Nederlandse zin ER voorkomt (zoals: er ligt, er staan, er zit, er zitten….), dan moet in het Spaans HAY worden gebruikt.
OPGELET!
¿Dónde hay una farmacia?
¿Dónde está la farmacia?
SAMENTREKKINGEN
De enige twee samentrekkingen die het Spaans kent zijn:
DE + EL = DEL al lado del banco
A + EL = AL al final de esta calle
ZIJN: SER / ESTAR
SER ESTAR
Yo soy estoy
Tú eres estás
Él, ella, usted es está
Nosotros/as somos estamos
Vosotros/as sois estáis
Ellos/as, ustedes son están
SER ESTAR
oorsprong: SER + de zich bevinden
beroep verandering
WERKWOORDEN op AR / ER / IR
Cantar/Zingen Comer/Eten Vivir/wonen
o o o
as es es
a e e
amos emos imos
áis éis ís
an en en
WEDERKEREND: LLAMARSE / HETEN
Persoonlijke voornaamwoorden in het Nederlands:
- me, je, zich
- ons, je, zich
Voorbeelden:
- Ik voel me goed
yo me llamo
tú te llamas
él/ella/usted se llama
nosotros nos llamamos
vosotros os llamáis
ellos/ellas/ustedes se llaman
ONREGELMATIGE WERKWOORDEN TEGENWOORDIGE TIJD
DAR ESTAR HACER PONER SABER
(geven) (zijn) (doen/maken) (zetten) (weten)
doy estoy hago pongo sé
das estás haces pones sabes
da está hace pone sabe
damos estamos hacemos ponemos sabemos
dais estáis hacéis ponéis sabéis
dan están hacen ponen saben
COSTAR PODER PENSAR QUERER
(kosten) (kunnen) (denken) (willen)
cuesto puedo pienso quiero
cuestas puedes piensas quieres
cuesta puede piensa quiere
costamos podemos pensamos queremos
costáis podéis pensáis queréis
cuestan pueden piensan quieren
SENTIR PEDIR SEGUIR DECIR TENER
(voelen) (vragen) (volgen) (zeggen) (hebben)
siento pido sigo digo tengo
sientes pides sigues dices tienes
siente pide sigue dice tiene
sentimos pedimos seguimos decimos tenemos
sentís pedís seguís decís tenéis
sienten piden siguen dicen tienen
IR SER OLER OIR
(gaan) (zijn) (ruiken) (horen)
voy soy huelo oigo
vas eres hueles oyes
va es huele oye
vamos somos olemos oímos
váis sois oléis oís
van son huelen oyen
GERUNDIO tegenwoordig deelwoord
Het Spaans gebruikt het werkwoord Estar + GERUNDIO om te vertellen wat je aan het doen bent, waar je mee bezig bent. Je kunt het vergelijken met het Nederlands: ik ben aan het + werkwoord (‘Ik ben aan het lezen’)
ESTAR
Estoy Vorming van gerundio:
Estás
Está AR stam + ando
Estamos ER, IR stam + iendo
Estáis
Están
AR ER IR
(stam + ando) (stam + iendo) (stam + iendo)
TRABAJAR COMER VIVIR
estoy trabajando estoy comiendo estoy viviendo
estás trabajando estás comiendo estás viviendo
está trabajando está comiendo está viviendo
estamos trabajando estamos comiendo estamos viviendo
estáis trabajando estáis comiendo estáis viviendo
están trabajando están comiendo están viviendo
ONREGELMATIGE VORMEN GERUNDIO
Klinkerwisseling E > I→ Alleen werkwoorden op IR met e in de stam
| DECIR
Zeggen |
DICIENDO |
Klinkerwisseling O >UE → Alleen werkwoorden op ER en IR
| PODER
Kunnen |
PUDIENDO |
Als de stam eindigt op klinker→ + YENDO
| LEER
Lezen |
LEYENDO |
VOLTOOIDE TIJD / PRETÉRITO PERFECTO
IK HEB GEWERKT→he trabajado
IK BEN GEWEEST→he estado
HABER hulpwerkwoord
Wordt gebruikt als hulpwerkwoord (hebben en zijn in het Nederlands).
Samengestelde tijd > hulpwerkwoord + voltooid deelwoord
Het werkwoord HABER wordt nooit gescheiden van het voltooid deelwoord
HABER
He AR stam + ADO
Has
Ha + voltooid deelwoord
Hemos
Habéis ER, IR stam + IDO
Han
Voltooid deelwoord
AR ER IR
(stam + ado) (stam + ido) (stam + ido)
ONREGELMATIGE VOLTOOIDE DEELWOORDEN
ABRIR ABIERTO (geopend)
DECIR DICHO (gezegd)
DESCUBRIR DESCUBIERTO (ondekt)
DEVOLVER DEVUELTO (teruggegeven)
ESCRIBIR ESCRITO (geschreven)
HACER HECHO (gedaan/gemaakt)
IR IDO (gegaan)
MORIR MUERTO (doodgegaan)
ROMPER ROTO (stukgegaan)
VER VISTO (gezien)
VOLVER VUELTO (teruggekeerd)
PONER PUESTO (gelegd)
TOEKOMST / FUTURO
Haber
H e
H as
H a werkwoord + uitgangen haber
H emos
Hab éis
H an
Yo trabajaré comeré viviré
Tú trabajarás comerás vivirás
Él, ella, usted trabajará comerá vivirá
Nosotros trabajaremos comeremos viviremos
Vosotros trabajaréis comeréis viviréis
Ellos, ustedes trabajarán comerán vivirán
ONREGELMATIGE WERKWOORDEN TOEKOMST
Hacer Decir Venir Tener Poder
Haré Dir Vendr Tendr Podr
Harás Dir Vendr Tendr Podr
Hará Dir Vendr Tendr Podr
Haremos Dir Vendr Tendr Podr
Haréis Dir Vendr Tendr Podr
Harán Dir Vendr Tendr Podr
Salir Caber Saber Poner
Saldr Cabr Sabr Pondr
Saldr Cabr Sabr Pondr
Saldr Cabr Sabr Pondr
Saldr Cabr Sabr Pondr
Saldr Cabr Sabr Pondr
Saldr Cabr Sabr Pondr
CONDICIONAL / VOORWAARDELIJKE WIJS
AR ER IR
ía ía ía
ías ías ías
ía ía ía
íamos íamos íamos
íais íais íais
ían ían ían
trabajaría comería viviría
trabajarías comerías vivirías
trabajaría comería viviría
trabajaríamos comeríamos viviríamos
trabajaríais comeríais viviríais
trabajarían comerían vivirían
ONREGELMATIGE WERKWOORDEN
Hacer Decir Venir Tener Poder
Haría Dir Vendr Tendr Podr
Harías Dir Vendr Tendr Podr
Har Dir Vendr Tendr Podr
Har Dir Vendr Tendr Podr
Har Dir Vendr Tendr Podr
Har Dir Vendr Tendr Podr
Salir Caber Saber Poner
Saldr Cabr Sabr Pondr
Saldr Cabr Sabr Pondr
Saldr Cabr Sabr Pondr
Saldr Cabr Sabr Pondr
Saldr Cabr Sabr Pondr
Saldr Cabr Sabr Pondr
FUTURO PERFECTO
Haber (toekomstige vorm van HABER)
habré
habrás ADO (op AR)
habrá +
habremos IDO (op ER, IR)
habréis
habrán
Rond twee uur ‘s middags zal ik al gegeten hebben
CONDICIONAL COMPUESTO
Haber
habría
habrías ADO (op AR)
habría +
habríamos IDO (op ER, IR)
habríais
habrían
DE GEBIEDENDE WIJS – JIJ- VORM
De vorm is gelijk aan de derde persoon enkelvoud van de tegenwoordige tijd.
Espera un poco Wacht even
Toma la carne Neem het vlees
Bebe un poco Drink een beetje
Pruébalo Proef het
Er zijn enkele onregelmatige vormen:
Decir di Tener ten
Hacer haz Venir ven
Ir ve Ser sé
Poner pon
DE GEBIEDENDE WIJS – JULLIE – VORM
Wordt gevormd door de laatste letter van de infinitief te vervangen door een –d.
Pasar / pasad
Comer / comed
Subir / subid
Wederkerende werkwoorden verliezen de –d:
Acordaos de mirar el correo
Persoonlijk voornaamwoorden worden in de bevestigende vorm altijd aan het werkwoord vast geschreven:
‘Dámelo, díselo, tómalo, pídeselo’
DE GEBIEDENDE WIJS – U- VORM
Vervoeging van de eerste persoon, klinkerwisseling:
Werkwoorden op ar: stam van de ik vorm + e
Tomar / tomo / tome
Werkwoorden op er / ir: stam van de ik vorm + a
Seguir / sigo / siga
Tener / tengo / tenga
Meervoudsvorm: + n
Seguir / sigo / sigan
Tener / tengo / tengan
Onregelmatige vormen:
Ir / vaya
Dar / dé
ONREGELMATIGE VORMEN GEBIEDENDE WIJS
decir hacer poner salir tener
Tú di haz pon sal ten
Usted diga haga ponga salga tenga
Vosotros decid haced poned salid tened
Ustedes digan hagan pongan salgan tengan
ser ver estar dar ir venir
Tú sé ve está da ve ven
Usted sea vea esté dé vaya venga
Vosotros sed ved estad dad id venid
Ustedes sean vean estén den vayan vengan
VERLEDEN TIJD
| IMPERFECTO
|
INDEFINIDO |
| De handeling duurt en het begin en het einde daarvan is niet duidelijk
‘Cuando era niño solo pensaba en jugar ‘
|
De handeling is helemaal af
‘Cuando terminó la clase, me fui a casa’
|
| De handeling herhaalt zich in het verleden
‘Juan se levantaba todos los días a las ocho’
|
Unieke handeling in het verleden
‘Mi hijo nació en 1952’
|
| Beschrijvingen in het verleden. Voor het schetsen van achtergrondsituatie, hoe zag iets of iemand eruit, wat voor weer was het?
‘Carmen llevaba un pantalón negro’ |
Als het begin en/of eind van de handeling worden vermeld
‘Trabajé en una panadería durante 2 años’
‘Se puso a llover’ |
| Om aan te geven dat een bepaalde handeling aan de gang was op het moment dat deze onderbroken wordt door een andere handeling
‘Estaba leyendo, cuando entraron sus hermanos’ |
Als afgesloten handelingen direct na elkaar plaatsvinden (en toen….en toen…)
‘Cuando se lo dije se enfadó y se fue’ |
| Om weer te geven wat er gezegd, gevraagd of gedacht werd (de indirecte rede)
‘Me preguntó si quería ayudarle’ |
Als de handeling wordt afgezet tegen een andere handeling (in de imperfecto) die al aan de gang was
‘Llovía, cuando volvimos a casa |
IMPERFECTO
| (AR) | ||
| aba | ||
| abas | ||
| Stam | + | aba |
| ábamos | ||
| abais | ||
| aban | ||
| (ER, IR) | ||
| ía | ||
| ías | ||
| Stam | + | ía |
| íamos | ||
| íais | ||
| ían | ||
ONREGELMATIGE WERKWOORDEN IMPERFECTO
| SER | IR | VER |
| era | iba | veía |
| eras | ibas | veías |
| era | iba | veía |
| éramos | íbamos | veíamos |
| erais | ibais | veíais |
| eran | iban | veían |
INDEFINIDO
(AR)
| é | |
| aste | |
| ó | |
| Stam + | amos |
| asteis | |
| aron |
(ER, IR)
| í | |
| iste | |
| ió | |
| Stam + | imos |
| isteis | |
| ieron |
ONREGELMATIGE WERKWOORDEN INDEFINIDO |
SER / IR
| SER: | fui | IR: | fui |
| fuiste | fuiste | ||
| fue | fue | ||
| fuimos | fuimos | ||
| fuisteis | fuisteis | ||
| fueron | fueron | ||
| ‘Felipe González fue presidente’ | (SER) | ||
| ‘Juan fue ayer al cine’ | (IR) | ||
|
2. Onregelmatige 3e enkelvoud en 3e meervoud 1. Klinkerwisseling O – U dormir èdormí, dormiste, durmió, dormimos, dormisteis, durmieron morir èmorí, moriste, murió, morimos moristeis, murieron 2. Klinkerwisseling E – I mentir èmentí, mentiste, mintió, mentimos, mentisteis, mintieron servir èserví, serviste, sirvió, servimos, servisteis, sirvieron sentirse ème sentí, te sentiste, se sintió, nos sentimos, os sentisteis, se sintieron preferir, elegir reirse ème reí, te reiste, se rió, nos reimos, os reisteis, se rieron 3. Als de stam eindigt op een klinker (alleen bij ER, IR) I èY leer èleí, leiste, leyó, leimos, leisteis, leyeron construir èconstruí, construiste, construyó, construimos, contruisteis, construyeron oir èoí, oiste, oyó, oimos, oisteis, oyeron concluir èconcluí, concluiste, concluyó, concluimos, concluisteis concluyeron |
|||
Onregelmatige stam + onregelmatige uitgang
Type A
| e | |||
| iste | |||
| o | |||
| Stam | + | imos | |
| isteis | |||
| ieron | |||
| ESTAR | →ESTUV →estuve, estuviste, estuvo, estuvimos, estuvisteis, estuvieron |
| TENER | →TUV→tuve, tuviste, tuvo, tuvimos, tuvisteis, tuvieron |
| HABER | →HUB |
| ANDAR | →ANDUV |
| PONER | →PUS |
| PODER | →PUD |
| QUERER | →QUIS |
| VENIR | →VIN |
| HACER | →HIC/HIZ→hice, hiciste, hizo, hicimos, hicisteis, hicieron |
| SABER | →SUP |
| INTERVENIR | →INTERVIN |
| CABER | →CUP |
Type B
| e | |||
| iste | |||
| o | |||
| Stam | + | imos | |
| isteis | |||
| eron | |||
| Alle werkwoorden hebben een ‘J’ in de stam | |||
| DECIR | →DIJ →dije, dijiste, dijo, dijimos, dijisteis, dijeron |
| TRAER | →TRAJ |
| CONDUCIR | →CONDUJ |
| TRADUCIR | →TRADUJ |
| CONTRAER | →CONTRAJ |
DAR
| Heeft de uitgangen van ER en IR |
| dí |
| diste |
| dió |
| dimos |
| disteis |
| dieron |
Spaans Taalbureau Blog 